Het haar blond gespoeld. Rond de ogen de huid puberstrak getrokken. Maar de blik is oud, leeg, koopzuchtig, genotziek. Ze gaat even trendy als ordi gekleed. Met een vriendin bespreekt ze de peperdure, uitgestalde, verdere verrijking van haar al overvolle garderobe. Mevrouw shopt in de Oegstgeester Kempenaerstraat, de PC Hooft van Leiden en omstreken. Het is een knisperend koude herfstochtend en ik stel vast dat sommige zaken blijven hoe ze zijn. Ik herinner me dit beeld van de PC al van begin jaren zestig.
Dat ik daar liep en de schouders ophaalde heeft te maken met iets dat ik u enkele weken geleden toezegde: ik ging terugkomen op het boek ‘Platter & Dikker’ van H.J.A. Hofland en R. Visser. Journalist/columnist Hofland beschrijft daarin zijn ontdekking van ‘een nieuwe mens’, zijn ‘partner in crime’ schoot er plaatjes bij. Mij deed die zogenaamde ‘nieuwe mens’ de wenkbrauwen fronsen.
Achterop: ‘De nieuwe rijken etaleren als nooit tevoren hun bezittingen, obesitas is de nieuwe volksziekte en agressie en geweld zijn normale aspecten. De nieuwe mens is overal…hij steekt zijn middelvinger op…’ Een heftige beschrijving van vooral de onderlaag in de samenleving. Maar een waardeoordeel moesten we er niet in zien krabbelde Hofland terug bij DWDD.
De foto die de voorzijde siert, toont ons een dikke man met een tatoeage op de bovenarm, bovenlichaam ontbloot, broek onder de pens. In het boek zijn veel onthutsende plaatjes te vinden. Hoe is het met Leiden gesteld? Is die nieuwe mens hier al gearriveerd? Tijd om mijn werkterrein te verleggen naar de Haarlemmerstraat.
Een man met een zo ver afgezakte broek dat een stuk bilspleet zichtbaar is trekt een frikadel om die vervolgens bij zijn zoontje van nog geen turf hoog naar binnen te schuiven. Maar dat doet hij kalm, liefdevol. Kom niet aan zijn jongen. Nieuw? Nee, van alle tijden. Even verder hangen moeder en dochter, gehuld in tijgerjacks, tegen elkaar aan. Piercing door de tepel? Dat weet ik dan weer niet. Wél dat ze het deze middag met zijn tweetjes goed hebben. Nieuws onder de zon?
Met rustgevende kamillethee bij de hand blader ik thuis het boek nog eens door. Foto’s van het B.I.T.C.H. Festival waarop openlijk seks wordt bedreven. Man glas in gezicht geduwd. En zo door. Heeft Hofland niet gelijk? Wat mij betreft niet. De intelligente elite ging en gaat in Parijs altijd naar gemaskerde bals. Ik noem maar wat. En hoe lang terug was ik al niet getuige van zo’n bierglasdrama? De vraag dient zich aan waarom Hofland met die nieuwe mens op de proppen komt?
Zong u in de jaren zestig ook ‘every cop is a criminal’? Hoorde u bij de voorhoede die elk gezag verwierp? Hofland? Ik een beetje wel. En zie: nu verwerpt de onderlaag het morele gezag van de linkse intellectueel. ‘Links lullen, rechts vullen’, tegengesproken kan het zelden worden. De verheven bovenlaag met haar verfijnde smaak vindt die arbeider voor wie met de mond werd gevochten een ondankbaar kreng. Kan dit de voedingsbodem van ‘Platter & Dikker’ zijn?
Een tsunami aan geweld, porno en reclame overspoelt van kinds af aan die verzonnen nieuwe mens van H.J.A. De beschaafde ‘oude mens’ heeft deze samenleving met al haar excessen in, lees wel, álle lagen van de bevolking zelf gecreëerd. De oude mens moet niet de aso’s te kijk zetten, maar de hand in eigen boezem steken. Dat gebeurt niet genoeg, wat ook weer niet nieuw is. Ik zie alleen ‘oude mensen’ en dingen die nooit veranderen.
19 november 2011
Theo Bakker