Maandelijks archief: april 2022

Altroïsme

In het bosje bij mijn huis kwam ik Willem weer eens tegen.
‘Mooi Spinseltje, Bak, vorige week.’
‘Dank je, amper reacties, er stond veel, misschien daarom.’
‘Dacht dat je alleen voor eigen plezier schreef tegenwoordig.’
‘Ja, ja, maar de filosoferende dominee in me pakt toch altijd een stukje podium.’
‘Je bent 70, nog altijd blij met duimpjes en lieve reacties?’
‘Mijn eeuwig zwakke punt, Willem.’
‘Maar ik zou wel eens willen weten wat die korrel behelst die jij in jouw laatste roman, Van veenbrand tot vreugdevuur, in de wilde stroom van het leven hebt gegooid. Wat jouw kijk op de zaak behelst.’
‘Beenhakker zou zeggen “haben Sie eine Stunde”. De hoofdpersoon houdt er in het boek à la de Boeddha gezeten onder een bodhiboom een lange redevoering over.’
‘Boeddha Theo, haha. Zou je een bollere buik moeten hebben. In ernst: alles van waarde laat zich ook kort samenvatten.’

We liepen, ik taxeerde, moest ik het doen, misverstand verzekerd. Willem wachtte. Ach, een kreupel slotwoord, wat beweringen in staccato, waarom niet.

‘Aan taal hebben we niks. Taal, woorden, (heilige) boeken, pamfletten, bronnen van strijd zijn het gebleken. Altijd het ene woord tegen het andere en te vaak uiteindelijk wapen tegen wapen. Met woorden je gelijk halen gaat niet. Taal behelst de kans te liegen. Als in den beginne het woord was, was in den beginne de leugen. En na miljoenen woorden van duizenden filosofen in duizenden jaren hebben we in de vorige eeuw 6.000.000 Joden vergast.’
‘Je hebt, geintje, zelf geleefd van het woord, man. Maar goed, ik kan je volgen in je taalscepsis. En dat is dan die korrel? Geen taal, makkie, ergens een vraagteken achter zetten. Wat dan wel?’
‘Cijfer voor letter. Meten is weten. De neurobiologie levert nu al veel onweerlegbaar bewijs dat duidt hoe het brein werkt en hoe het best samen te leven. Natuurlijk kun je ook achter wetenschappelijk bewijs een vraagteken zetten. Zeggen dat alles gebaseerd is op aannames. Maar ik vind het zinloos om de mogelijkheid open te houden dat de aarde toch plat zou zijn.’

‘Ha, we naderen des poedels kern. Wat zou die neurobiologie dan nu al duiden?’
‘Als je je goed gedraagt in de groep – zit ingebakken in het sociale zoogdierendeel van het brein – voel je je goed. Duurzaam! Is gemeten! Doe goed, voel goed, want er worden dan voelgoedstofjes in je hersenen aangemaakt. Wees gerust egoïst, want dat zijn we allemaal. We kunnen niet anders dan vanuit ons zelfbesef en zelfbelang handelen, maar begrijp dat eigenbelang goed. Ik heb er een nieuw woord voor bedacht, altroïsme, speelse samentrekking van altruïsme en egoïsme. Aan dat altroïsme is de toekomst. Niet aan het taalkundige doolhof. We zullen ooit, over misschien pas duizenden jaren terug kijken op deze periode als het tijdperk van de grote, allemaal de chaos vergrotende verhalen.’
‘Goed, mooi, maar dat welbegrepen eigenbelang is ouwe meuk, hè, dat weet je.’
‘Maar de link naar de harde bewijzen uit de neurobiologie is een wenteling van belang. Daar gaat het precies om. Metingen gaan voor filosofie. Dat is nieuw. Daar kwam ik op. Daar ben ik trots op. Dat is mijn korrel.’
‘En taal? Toch jouw ding?’
‘De lippen gaan op slot. De pen wordt niet meer gedoopt. Je begrijpt, Willem, dat je morgen het laatste Spinseltje zal lezen.’
‘Logisch, maar ook een beetje jammer. Had er wel schik in. Hoop dat die korrel wat uithaalt.’

(dank voor de tijd die jullie met de Spinseltjes doorbrachten, het ga jullie goed, geef om jullie)

Geplaatst in Spinsels Reacties uitgeschakeld voor Altroïsme