Ik loop door de lanen en koester de zon en de frêle bloesem aan de bomen. Maar het gemoed blijft wankel. Veel goeds, zeker, tellen die zegeningen, maar er is ook verdriet en onmacht over Oekraïne. Het hangt als een grauwsluier over ons heen.
Een nieuwe lente, geen nieuw geluid. Er is het positieve medeleven van velen, maar toch. De wereld brandt, knalt, sist, huilt in Oekraïne als altijd. Hoe moeten de vogels en jouw lach dat overstemmen?
Op het journaal avond na avond hartbrekende beelden. Hoe mensen, mannen, vrouwen, kinderen lijden. Direct of onder het feit dat ze huis en haard achter moeten laten. Ik probeer me dat voor te stellen. Hoeveel onmacht en verdriet heb je wel niet als je in Marioepol woont? Vluchten, of blijven? Een onmogelijke keuze tussen twee kwaden is het.
‘Vluchten kan niet meer, ‘k zou niet weten hoe
Vluchten kan niet meer, ‘k zou niet weten waar naar toe
Hoe ver moet je gaan
De verre landen zijn oorlogslanden….’
(tekst Annie M.G. Schmidt)
Een helling op vluchten en vandaar de onafgebroken, levenslange reeks ongelukken, misdaden, pijlen in ogen en onschuldige doden gadeslaan. En dat willen doorgronden. Waarom? Lezen. Over het brein, de continue stroom van tegenstrijdige impulsen in onze grijze massa, eigen- versus groepsbelang, natuurlijke aanleg en de verminking door opvoeding, de beperkte marge voor reflectie en correctie.
Uiteindelijk na duizenden oorlogen en honderden miljoenen slachtoffers het hoofd niet wíllen buigen – wie kan vrede hebben met oorlog? – maar wel moéten buigen voor de onomstotelijke vaststelling dat de mens (man?) is zoals hij is. Je zou bijna tot de onzinnige conclusie komen dat de evolutie schuldig is.
Ik schreef een boek, Van veenbrand tot vreugdevuur, met daarin mijn minieme, nederige bijdrage, mijn visie. Als het anders moet, hoe dan, kan dat?
Iemand vroeg waarom wilde je hier vijf jaar aan werken, waarom wilde je dit publiceren? Het antwoord staat in het voorwoord: ‘Ik wil een zandkorrel werpen in de wilde stroom van het leven.’ Hoe koers te wijzigen?
Maar wat heb je aan zo’n korrel als je nu in Oekraïne gebombardeerd wordt, alles kwijt raakt, gewond bent, je kind verliest? Nu is het de tijd van helpen, van verdere schade voorkomen, scherven bijeen rapen.