Meestentijds als ‘de Vrije Man’ schreef ik over sport. Vanuit het onderwerp leidde dat tot vluchtiger, sneller gedateerde columns dan die van algemeen karakter. Toch zal ik een enkel oud sportstukje hier plaatsen, al was het maar om aan te geven hoe weinig progressie er qua visie en organisatie is in de sport en dan vooral het voetbal. Nu over Van Gaal.
Van Gaal doet zichzelf tekort
Louis van Gaal was enkele weken terug op een genuanceerde manier kritisch over Marco van Basten. Hij had kunnen weten dat de nuances er niet toe zouden doen en dat hij ‘het kamp Cruijff’ een stok in handen gaf om hem als een hond te slaan. Van Basten (‘Het was tijd voor een tik op de neus’), Koeman (‘Ik was hem al een tijdje beu’), Rijkaard (‘Schaamteloos’), Gullit (‘Kwalijk’) en Hiddink (‘Stijlloos’) waren er als de kippen bij om Van Gaal de les te lezen.
Deze affaire zal nog wel even aanhouden. Omdat trainers elkaar niet openlijk mogen bekritiseren volgt voor Van Gaal nog een berisping van het CBV (Coaches Betaald Voetbal). Bovendien zal Cruijff misschien zelf nog een duit in het zakje willen doen en zal Co Adriaanse het opnemen voor zijn vriend Van Gaal en Van Basten een keer echt de oren wassen.
Allen tegen één
Uw Vrije Man krijgt altijd de kriebels van ‘allen tegen één’. Dan bekruipt mij een hevig verlangen om het op te nemen voor de vertrapte. In de golf kritiek richting de AZ-coach zit me teveel gal, teveel venijn, teveel oud zeer. Alsof de criticasters zaten te wachten op deze uitglijder van die ‘grootbek’ om hem na jaren van ingeslikte irritatie nu eindelijk eens de les te lezen.
Daarom heb ik niks met dat verbaal ringeloren van Van Gaal. Het had netter gekund, ingetogener, de lading was er een van ‘eindelijk hun gram halen’ en daar houd ik niet van.
Geen medelijden
Hij zal rottige feestdagen hebben gehad, Louis. Zoiets zet je niet zomaar even uit je hoofd. Woedend is hij van binnen, dat er in reactie op in zijn ogen gecontroleerde opmerkingen over Van Basten zo ongecontroleerd op de man is gespeeld. Toch weiger ik Van Gaal zielig te vinden.
Medelijden past niet. Hij loopt lang genoeg mee om te weten hoe de hazen in de media en de voetbalwereld lopen. Het had hem niet moeten overkomen. Als hij met zíjn statuur zegt dat Van Basten geen goede bondscoach is (een waarheid als een koe, maar dat doet er niet toe) dan kan hij verder alle nuanceringen weglaten. De storm die hij oogst heeft hij zelf gezaaid. Eigen schuld, dikke bult.
Prestaties Van Gaal verdienen respect
Ooit zag ik hem in zijn kantoortje in De Meer bij Ajax bezig met Davids en Kluivert, jonkies toen nog. De vaderlijke warmte was mooi om te zien. Zoals ik ook later van een collega-leraar hoorde hoe goed Louis als onderwijzer met de moeilijk opvoedbare kinderen omging.
Komt bij dat hij in staat bleek om midden jaren negentig Ajax het beste voetbal van de wereld te laten spelen. Hoe ver zijn alle trainers in Amsterdam na hem daarvan niet verwijderd gebleven? En hebben Van Basten, Gullit, Koeman of Rijkaard al eens een team opgebouwd om daarmee de wereld aan hun voeten te krijgen? Alleen al daarom had hun kritiek richting de man wiens veters zij nog niet vast mogen maken respectvoller moeten zijn.
Van Gaal coachbaar?
Toch heeft de gewezen ‘Zonnekoning’ het venijn van de ‘generatie ‘88’ ook over zichzelf afgeroepen. Altijd heeft Van Gaal het nodig gevonden zichzelf op de borst te slaan. Uit welk diep verborgen minderwaardigheidscomplex komt dat voort? Iedereen (behalve Cruijff, die dat nog nooit op heeft kunnen brengen) klapt, maar het applaus is Louis nimmer hard genoeg. Dom en jammer. Als je de beste bent hoef je dat niet van het bordes te schreeuwen. Daarmee haal je precies zelf de glans weg.
Ik had het Van Gaal gegund als hij in dit opzicht zichzelf even hard had weten te analyseren als het voetbal, als zijn spelers, als Van Basten. En nu dit er blijkbaar niet in zit, had ik hem een persoonlijke coach gegund, die hem in dit opzicht kon en kan sturen.
Maar het is de vraag of zijn ego een dergelijke sturing toestaat. Is Van Gaal in zijn omgang met de buitenwacht net zo coachbaar als hij dat van zijn spelers in het veld verwacht?
Alleen prestaties nog laten spreken
Ik hoor niet bij de lui die obligaat roepen dat AZ het beste voetbal speelt. Onzin, heb ik het een andere keer over. Maar dat Van Gaal in Alkmaar andermaal goed werk levert is evident. Hij zou dat verder voor zichzelf moeten laten spreken. Louis moet ophouden om via de door hem verfoeide ‘vrienden van de pers’ zijn verbale gelijk te halen. Niet nodig en het mislukt toch.
Ik zou het wel weten, mocht ik Van Gaal in communicatief opzicht coachen. ‘Stoppen als analist bij SBS 6, nog bij hoge uitzondering een interview toestaan en dat volledig ensceneren en je verder stilletjes op die bekende, sterke, gedreven manier met AZ bezig houden,’ zou ik tegen Louis zeggen. ‘Waarom’ zou hij vragen. ‘Omdat het zo goed is, Louis. Iedereen weet hoe bekwaam je bent. Je gelijk heb je al lang gehaald. Zwijg verder. Doe jezelf die lol.’